Người xưa có câu: “Văn vô đệ nhất, võ vô đệ nhị”. Câu nói tưởng chừng đơn giản ấy lại ẩn chứa triết lý sâu xa về cái tâm và cái đức của người học đạo – nhất là người theo con đường võ thuật. Trong khi văn nhân lấy trí tuệ và đức độ để đạt đến cảnh giới tối thượng của chữ “nhất”, thì người học võ – nếu thiếu khiêm cung, thiếu đạo hạnh – rất dễ sa vào cái bẫy của ngã mạn và háo thắng.
Tôi từng là một kẻ “trẻ trâu” đúng nghĩa, nóng nảy, háo thắng, chỉ cần thấy ai “ngứa mắt” là vung tay chân mà chẳng cần biết đúng sai. Dù được các ân sư dạy rằng “người học võ không được tự cao ngạo mạn, phải lấy đức làm gốc”, tôi vẫn thường quên mất lời răn ấy mỗi khi máu hiếu chiến nổi lên. Những trận đánh thuở học trò, những lần bị phạt viết kiểm điểm, hay cả những lời nhắc khéo của bà nội – “chưa đánh được người mặt đỏ như sung, đánh được người rồi mặt vàng như nghệ” – đều trở thành những bài học sâu sắc mà sau này tôi mới thật sự thấm thía.
Một kỷ niệm tôi không bao giờ quên là khi Sư phụ Nguyễn Văn Anh, Chủ tịch Hội Võ Thuật Cổ Truyền tỉnh Thừa Thiên Huế, ghé thăm tôi tại ký túc xá ở Sài Gòn. Khi được hỏi về trình độ Kungfu, tôi hồn nhiên nói: “Giờ con bẻ cổ đối phương là gãy đôi luôn, Sư phụ ạ”. Sư phụ nghe xong liền quát lớn: “Tao dạy mi học võ đâu phải để đi vào tù! Tao dạy mi học võ để xoay một cái có nhà lầu, xoay một cái có xe hơi, thì mới đúng là học trò của tao".
Lời quát ấy như tiếng chuông cảnh tỉnh. Tôi chợt hiểu: võ thuật chỉ là phương tiện để sống tốt và giúp đời, chứ không phải công cụ để thể hiện hay chứng tỏ bản ngã thấp hèn.
Sau này, khi vào Sài Gòn lập nghiệp, tôi thành lập Công ty Bảo vệ Giao Long – một trong những đơn vị bảo an lớn mạnh nhất lúc bấy giờ, với hàng trăm nhân viên túc trực tại các công trình trọng điểm ở Phú Mỹ Hưng, quận 7. Khi đó, tôi mới 28 tuổi – có tiền, có quyền, có “quân đội” hùng hậu luôn sẵn sàng “ra trận”. Cảm giác kiêu hãnh và háo thắng lại trỗi dậy, tưởng chừng không gì có thể lay chuyển được.
Thế nhưng, rồi cuộc đời cho tôi một bài học khác – bài học của tâm linh. Trước những hiện tượng huyền bí, những trải nghiệm vượt khỏi lý trí con người, tôi nhận ra: dù có võ công cao cường, quyền lực hay tiền bạc đến đâu, nếu thiếu sức mạnh tâm linh và đạo hạnh, con người vẫn chỉ như “cọp giấy” trước những cơn gió vô hình.
Từ đó, tôi bắt đầu tầm sư học đạo, không còn chỉ tìm kiếm thầy dạy võ mà tìm những bậc đạo sư dẫn đường cho tâm thức. Tôi gặp gỡ các Lạt ma Tây Tạng, học giáo pháp của Đạo sư Liên Hoa Sanh (Padmasambhava) – vị tổ khai sáng Phật giáo Tây Tạng, và cảm nhận được sự mầu nhiệm của Đạo sư Melarepa, người từng sa ngã trong oán hận nhưng cuối cùng tìm lại ánh sáng của từ bi.
Tôi ngộ ra rằng: đạo hạnh chân chính không nằm ở hình thức, mà ở tâm cứu giúp chúng sinh. Võ thuật, phù chú hay huyền thuật đều chỉ là phương tiện – còn cứu người, giúp đời mới là cứu cánh tối thượng. Khi hiểu được đạo, tôi mới thấy rõ: võ chỉ là công cụ rèn thân, rèn tâm. Người học võ chân chính không cần chứng tỏ với ai, mà phải thắng chính mình – thắng được cơn sân hận, thắng được bản ngã. Như lời dạy của các bậc tiền bối: “Lúa càng cao càng cúi đầu, sông càng sâu càng chảy chậm”.
Người có võ đạo không phải người giỏi ra đòn, mà là người biết dừng lại đúng lúc, biết lấy khiêm nhường làm gốc, lấy lòng nhân làm đỉnh cao.
Trên hành trình gần 20 năm rèn luyện và hành đạo, tôi xin cúi đầu tri ân các Đại Võ sư đã dìu dắt và soi sáng con đường của mình: Ngọc Anh, Trương Quang Kim, Lê Phước Thành, Lý Hoàng Tùng, Từ Võ Hạnh, Văn Công Định, Dư Minh Tuấn, Hoàng Phong Phillip Nguyễn. Các Ngài chính là những tấm gương sống cho thế hệ sau noi theo – những người không chỉ mạnh mẽ trong võ, mà còn vững vàng trong đức.
Khi bước chân vào con đường Khí Công Thần Lực Giao Long, tôi càng hiểu sâu sắc rằng võ không phải là đích đến, mà chỉ là phương tiện để đạt đến Đạo – con đường của sự hiểu biết, lòng biết ơn và tình thương.
Như lời Tổ sư Jigme Linpa từng nói: “Ai từ bỏ các pháp thế gian thì tương lai sẽ thành bậc tôn quý. Nhưng ai đã chứng ngộ mà vẫn quay lại giúp đời – đó mới thật là bậc tôn quý”. Ngày tôi thật sự hiểu được câu nói “Võ vô đệ nhị”, nó đã tan vào hư không. Không còn tôi, không còn thắng thua, chỉ còn tấm lòng tri ân – ghi ơn – đền ơn với tất cả chúng sinh mẹ hiền. Đại Võ sư Huỳnh Anh Hải kính viết.
